[Gagik Bagratyda]

Świętego Pierwszego Męczennika Archidiakona Szczepana

Właściwie wspomnienie św. Szczepana przypada w Kościele Ormiańskim 25 grudnia; z przyczyn realowych pozwoliłem sobie lokalnie przenieść je na dziś. Jest to wyjątkowy dzień, ponieważ tylko wtedy diakoni zakładają sagharwart. To nakrycie głowy przypomina nieco bizantyjską mitrę, ale jest noszone przez wszystkich prezbiterów odprawiających Świętą Ofiarę (w zlatynizowanej, lwowskiej wersji obrządku ormiańskiego jego rolę pełnił biret), zaś jego nazwa oznacza "hełm" lub "korona". Diakoni zakładają ją na pamiątkę korony męczeństwa zdobytej przez świętego Szczepana; warto zauważyć, że samo imię "Szczepan" (gr. στέφανος) oznacza koronę.

https://youtu.be/3ohLV8f7V4Q - Hymn ku czci św. Szczepana

[Gagik Bagratyda]

Յիշատակ Ղազարու յարութեան - Wspomnienie zmartwychwstania Łazarza

Dzień dzisiejszy kończy w obrządku ormiańskim Wielki Post, gdyż zaczynający się jutro Wielki Tydzień jest już osobnym okresem. Mijający czas charakteryzuje się ograniczeniami dotyczącymi nie tylko żywności, ale też liturgii: nie udziela się Komunii Świętej, a radosne hymny zastępuje się pokutnymi; kadzidło jest stosowane tylko w prezbiterium, brak też procesji przez kościół połączonej z całowaniem krzyża (podobnie jak pocałunku pokoju czy całowania Ewangelii). Do najbardziej widocznych znaków tego okresu należy stosowanie zasłony zakrywającej ołtarz i celebransa, w związku z czym Święta Ofiara jest niewidoczna i gorzej słyszalna. Dopiero dziś (a w niektórych kościołach jutro) zasłona jest otwierana podczas obrzędu "Otwarcia Drzwi" (dawniej w czasie Wielkiego Postu wierni uczestniczyli w liturgii spoza głównej części kościoła, stojąc przed nim albo w obszernym przedsionku, zwanym gawitem albo żamatunem). Wszystko to ma oczyścić zmysły tak, by nie zwiodły do grzechu, jak to się stało z pierwszymi rodzicami, lecz by oczyszczony, nowy człowiek mógł przejść razem z Chrystusem drogę Wielkiego Tygodnia.

[Gagik Bagratyda]

Խաչվերաց - Podwyższenie Krzyża Świętego

Ormianie obchodzą święto Podwyższenia Krzyża Świętego w niedzielę najbliższą 14 września, zatem w tym roku wypada ono właśnie dziś. Szczególnie uroczyście celebrowano je w Edessie nie tylko dlatego, że jest to jedno z pięciu najważniejszych świąt w liturgii ormiańskiej, ale również z dlatego, iż w mieście czczone są relikwie Krzyża Świętego. Wierni różnych obrządków zgromadzili się więc tłumnie w bazylice św. Efrema, gdzie miała miejsce świąteczna Liturgia. Zgodnie z wielowiekową tradycją krzyż, przystrojony w bazylię - symbol królewskości, procesyjnie przeniesiono wokół świątyni, a następnie celebrans podniósł zawierający relikwie krzyż, błogosławiąc cztery strony świata i prosząc Boga o błogosławieństwo i pomyślność dla narodu ormiańskiego.